De impact op vrouwen van degressiviteit  in werkloosheidsuitkeringen

Wanneer je werkloos wordt krijg je een uitkering die je verlies aan loon voor een stuk compenseert. Deze uitkering is een percentage van je laatst verdiende loon. Dit percentage daalt in fases naarmate je langer werkloos bent. Wanneer je gedurende een bepaalde periode werkloos bent, wordt dat percentage vervangen door een forfaitair bedrag. De samenwonende werkzoekende met gezinslast krijgt een hogere uitkering dan de alleenstaande. De samenwonende werkzoekende zonder gezinslast ontvangt een lagere werkloosheidsuitkering dan de alleenstaande.

In het verleden – al van in de jaren 1980 – stelde de vrouwenbeweging vast dat werkloze mannen het sterkst vertegenwoordigd waren bij de werkloosheidscategorie ‘gezinshoofden’ (achteraf omschreven als samenwonenden met gezinslast) en in die hoedanigheid een hogere werkloosheidsuitkering ontvingen. Vrouwen waren oververtegenwoordigd in de werkloosheidscategorie ‘samenwonende’ en ontvingen in dat statuut lagere werkloosheidsuitkeringen. Vrouwenorganisaties ervaarden dit als een onrechtvaardigheid en zelfs een indirecte discriminatie ten opzichte van vrouwen, temeer omdat vrouwen vóór ze in de werkloosheid terecht kwamen, procentueel en in verhouding evenveel hadden bijgedragen aan de sociale zekerheid als mannen. We benoemden dit ook als niet-ontvangen eigen rechten.

Al reeds een aantal jaren zijn vrouwen niet langer oververtegenwoordigd bij de categorie samenwonenden, ze maken er ongeveer de helft van uit. Op de indirecte discriminatie m/v hoeven we ons bijgevolg niet meer te focussen. Wel op het feit dat zowel vrouwen als mannen oververtegenwoordigd zijn in de categorie samenwonenden en daardoor lagere uitkeringen blijven ontvangen (in verhouding tot de samenwonende met gezinslast en de alleenwonende).Doorheen de jaren zijn de werkloosheidsuitkeringen degressiever geworden, enkel in de eerste periode is het niveau van de uitkeringen gestegen, zeker voor eerste half jaar. Maar dit leidt niet tot een voldoende mate van inkomensbescherming. De uitkeringsniveaus zijn laag, zowel in internationaal perspectief als voor de gezinstypes, en dit blijft ons storen. 

De Vrouwenraad wil een herziening van het degressiviteitsstelsel in de andere richting (geen versnelling), inclusief de afschaffing van de categorie samenwonende werkloze zonder gezinslast. Wij vragen ook een onderzoek/evaluatie van de impact op armoede voor vrouwen en mannen van de hervorming van de werkloosheidsreglementering.

 De Vrouwenraad wil:

• een herziening van het degressiviteitsstelsel (geen versnellingen), uitkeringen boven de Europese armoedegrens en onze oude eis: de afschaffing van de categorie samenwonende werkloze zonder gezinslast;
• een grondige analyse van de impact van de degressiviteit – systeem 2018 – op de gezinscategorieën maar ook vanuit een intersectioneel perspectief waarbij ministens de categorieën geslacht, leeftijd, maatschappelijke positie, handicap en herkomst worden meegenomen;
• de opschorting van de degressiviteitsregels tijdens het moederschapsverlof.