Borstkanker

De Vrouwenraad is zeer bekommerd om de gezondheid van vrouwen en vooral om het feit dat ongeveer   1 op 9 vrouwen borstkanker krijgen. In Vlaanderen is het de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. De Vrouwenraad focust al enkele jaren op de preventie van borstkanker in het kader van het Vlaams bevolkingsonderzoek naar borstkanker. Sinds 2015 kwamen we ook op voor een betere terugbetaling van de warmeborstreconstructie.

Preventie

De Vrouwenraad is lid van de Vlaamse werkgroep Bevolkingsonderzoek naar borstkanker. Dit is een ondersteunende werkgroep die de uitvoering van het bevolkingsonderzoek naar borstkanker opvolgt.

Op beleidsvlak gebeurt er heel wat met betrekking tot borstkankeropsporing. De gemeenschappen zijn hiervoor verantwoordelijk.
Het Vlaams bevolkingsonderzoek naar borstkanker loopt al sinds 2001. Het geeft vrouwen van 50 tot en met 69 jaar de mogelijkheid om de twee jaar een screeningsmammografie te laten nemen. Dit onderzoek biedt de beste kansen om vroegtijdig borstkanker op te sporen bij vrouwen die nog geen klachten hebben. De kans op genezing wordt daardoor groter, moest er een tumor ontdekt worden. Het onderzoek is gratis voor deze leeftijdsgroep op voorwaarde dat men aangesloten is bij een mutualiteit.  Er moet geen remgeld betaald worden.

Het gratis bevolkingsonderzoek is niet van toepassing op vrouwen jonger dan 50 jaar omdat bij hen vaak nog veel klierweefsel in de borsten zit. Dat maakt de röntgenfoto's van de mammografie moeilijker te beoordelen bij vrouwen zonder klachten. Bovendien zijn vrouwen jonger dan 50 jaar ook nog gevoeliger voor straling. Er is onvoldoende wetenschappelijk bewijs dat een bevolkingsonderzoek van vrouwen tussen 40 en 49 jaar voordelig is. De nadelen kunnen voor deze groep zelfs groter zijn dan de voordelen. Vrouwen kunnen zich in overleg met hun arts wel individueel (maar niet gratis) laten onderzoeken.
Dit principe geldt ook voor vrouwen vanaf 70 jaar. Wetenschappelijke studies spreken elkaar tot nu toe tegen over de effecten van een bevolkingsonderzoek bij deze groep en het is niet aangetoond dat de voordelen zwaarder doorwegen dan de nadelen.

Enkele kerncijfers 2017:

• 396.146 vrouwen kregen in 2017 een uitnodiging om zich gratis te laten screenen op borstkanker.
• Meer dan 210.000 uitgenodigde vrouwen (53,8%) lieten zich screenen met de uitnodiging.
• Het percentage trouwe deelnemers aan twee opeenvolgende uitnodigingsronden bedraagt 86,2%, aan drie uitnodigingsronden 78,6%.
• De totale dekkingsgraad toont dat 65,2% van de doelgroep wordt bereikt. Deze vrouwen laten zich onderzoeken in het bevolkingsonderzoek, erbuiten, of ze hoeven niet deel te nemen, bv. omdat ze in de afgelopen 10 jaar borstkanker hadden.
• Een derde van de doelgroep (34,8%) wordt nog niet bereikt en ongeveer 17% werd nog nooit gescreend binnen of buiten het Bevolkingsonderzoek Borstkanker.
• Het aantal deelnemers van het Bevolkingsonderzoek Borstkanker voor wie de deelname eigenlijk niet nodig was omdat ze al recent buiten het programma gescreend waren (overscreening) is aanzienlijk gedaald. Deze daling is te danken aan het gebruik van uitsluitingslijsten. In 2017 werden die lijsten voor de eerste maal gedurende het hele jaar gebruikt. In vergelijking met 2015 (het laatste jaar dat de lijsten helemaal niet gebruikt werden) worden er zo jaarlijks ongeveer 5.000 onnodige screenings vermeden. 
• 98,2% van de onderzochte vrouwen krijgt binnen 14 dagen het resultaat van het onderzoek (norm = 90%).
• Bij 2% van de vrouwen die al eens deelnamen werd verder onderzoek aangeraden (5.1% bij vrouwen die voor de eerste keer deelnamen).

Wil je nog meer cijfermateriaal, dan kan je bijvoorbeeld terecht op:
http://bevolkingsonderzoek.incijfers.be/ ; zelfs tot op gemeentelijk niveau.

Vanaf 12 mei 2016 kunnen Vlamingen op hun eigen PC toegang krijgen tot hun gegevens over de bevolkingsonderzoeken dikkedarmkanker en baarmoederhalskanker. Vanaf eind november 2016 kan dat ook voor borstkanker. De gegevens worden bewaard in Vitalink, een gegevensdelingsplatform van de Vlaamse overheid. Zo kan je gemakkelijk te weten komen wanneer je je nog eens moet laten onderzoeken en waarvoor. En wat waren de resultaten van je vorige onderzoeken? Zorgverleners hebben toegang tot Vitalink via hun eigen softwarepakket en burgers kunnen hun gegevens bekijken (ook vaccinatiegegevens) via het gratis computerprogramma ‘Patient Health Viewer’ van de ziekenfondsen. Dit is gratis te downloaden op de websites van de ziekenfondsen.

Meer info: Jaarrapport 2018 Bevolkingsonderzoeken Kanker

De uitdagingen voor de komende jaren is dat tegen 2020 de totale dekkingsgraad op 75% ligt.

Warmeborstreconstructie

Elk jaar worden meer dan 10 000 vrouwen door borstkanker getroffen. Bij de meerderheid wordt de tumor, of zelfs de volledige borst weggenomen. Vrouwen die na kanker een borstreconstructie wensen, kunnen kiezen tussen een synthetisch implantaat en lichaamseigen weefsel, de zogenaamde warmeborstreconstructie of autologe reconstructie. Ongeveer de helft van de vrouwen kiest voor de warmeborstreconstructie. Elk jaar ondergaan meer dan 1.500 vrouwen zo’n ingreep.

Een slag die we (Vrouwenraad en andere organisaties zoals de voormalige Benetiet vzw, Europa Donna Belgium) thuisgehaald hebben is de terugbetaling van de warmeborstreconstructie na borstkanker of  na een preventieve masectomie voor vrouwen met bewijs van het BRCA 1 of 2-gen. Het zogenaamde borstenakkoord van oktober 2016 zorgt ervoor dat vrouwen die een borstreconstructie met eigen weefsel wensen na een amputatie, geen supplementen meer  moeten betalen in een tweepersoonskamer. In een éénpersoonskamer zal het supplement beperkt worden tot 100%. Maar wanneer je hospitalisatieverzekering geen éénpersoonskamer dekt, dan is dat supplement van max. 100% helemaal voor eigen rekening. Deze rekening kan oplopen tot meer dan 7.000 euro. Ondertussen wordt voor een andere reconstructietechniek ‘lipofilling’ nog altijd hoge supplementen aangerekend.

Meer info:

RIZIV Terugbetaling van borstreconstructie met eigen weefsel

KCE, Focus op borstkanker met info over opsporing van borstkanker, de behandeling van borstkanker, de borstreconstructie.