Abortus
De abortuscijfers zijn laag bij ons. In West-Europa ligt het gemiddelde op 12 abortussen per 1000 zwangere vrouwen, in België op minder dan 10. Het aantal zwangerschapsafbrekingen volgt de vruchtbaarheidscurve.
De meeste abortussen komen voor in de leeftijdsgroep tussen 20 en 24 jaar. Belgische vrouwen onderbreken hun zwangerschap gemiddeld rond de zevende week. Maar jaarlijks gaan nog een 500-tal vrouwen vanuit België naar Nederland voor een abortus omdat ze de termijn van twaalf weken zwangerschap al hebben overschreden. Er zijn veel vrouwen die de periode van 12/14 weken inclusief de zes dagen bedenktijd als te nipt ervaren; vaak weten ze zelfs nog niet dat ze zwanger zijn.
Na jaren lobby vanuit de vrouwen- en feministische beweging en andere organisaties zoals Luna, Sensoa, CAL (Centre d’action Laïque),… werd de wetgeving aangepast. Abortus wordt een zogenaamd recht in plaats van een misdrijf.
De wet van 4 oktober 2018 betreffende de vrijwillige zwangerschapsafbreking, tot opheffing van de artikelen 350 en 351 van het Strafwetboek, tot wijziging van de artikelen 352 en 383 van hetzelfde Wetboek en tot wijziging van diverse wetsbepalingen versoepelt sommige voorwaarden van de abortuswet van 1990:
- De verplichte bedenktijd van zes dagen wordt behouden maar vervalt wanneer de gezondheid van de vrouw in gevaar is;
- De termijn van twaalf weken waarin een vrouw abortus mag vragen kan verlengd worden. Indien de eerste raadpleging plaatsvindt minder dan zes dagen voor het einde van de termijn, dan wordt die termijn verlengd prorata het aantal niet verstreken dagen van de termijn van zes dagen.
- De notie noodsituatie verdwijnt uit de wetgeving.
Artsen die weigeren een abortus uit te voeren, worden verplicht om door te verwijzen naar collega’s.
Er komen straffen voor wie een vrouw verhindert een abortus uit te voeren.
Een vrouw die de termijn van twaalf weken of de andere voorwaarden niet respecteert, blijft op dezelfde manier strafbaar als in de wetgeving van 1990. De regels rond vrijwillige abortus zijn uit het Strafwetboek gehaald maar niet uit het strafrecht. Juridisch gezien gaat het om een bijzondere strafwet. De wetgever haald de vrijwillige abortus uit het Strafwetboek omdat het onder het hoofdstuk 'Misdaden en Wanbedrijven tegen de Orde der Familie en tegen de Openbare Zedelijkheid ' op een ongelukkige plaats stond (moraliserend, denigrerend).
Abortushulpverleners moeten nog steeds adoptie ter sprake brengen.
Bij late abortussen om medische redenen moet de diagnose van aangeboren afwijkingen met 100% zekerheid vastgesteld zijn. In de praktijk is dat vaak niet mogelijk. De ethische commissies van de ziekenhuizen blijven op dit vlak verantwoordelijk. De ‘Wet uitoefening gezondheidsberoepen’ en de ‘wet patiëntenrechten’ werken als een ‘lex generalis’ voor alle aspecten die niet geregeld worden in de nieuwe abortuswet (vb. het recht van de patiënt om zijn dossier te bekijken). De nieuwe abortuswet verwijst niet naar die generieke gezondheidswetten.
De Vrouwenraad vraagt in zijn memorandum 2019:
- De inschrijving van de wet van 15 oktober 2018 met betrekking tot de vrijwillige zwangerschapsafbreking in een medisch-juridisch wet (aansluiting van abortus op artikel 2 van de wet van 10 mei 2015 op de gezondheidszorg en de wet van 22 augustus 2002 over de rechten van de patiënt).
- De afschaffing van alle strafrechtelijke sancties tegen vrouwen en artsen.
- De verlenging van de wettelijke periode waarin een abortus kan worden uitgevoerd van 12 naar 18 weken.
- Het uitvoeren van abortus in het tweede trimester in gespecialiseerde structuren met multidisciplinaire teams en aangepaste uitrusting.
- De afschaffing van de bedenktijd omdat het een fundamenteel recht van vrouwen is.
- De garantie van kwaliteitsvolle psychosociale ondersteuning, gefinancierd door de overheid en voorzien in de wet voor elk type structuur (ziekenhuis en buiten het ziekenhuis).
- Het verstrekken van volledige, nauwkeurige en neutrale informatie over het recht en toegang tot abortus, onder meer via een correcte verwijzing op officiële websites en het vermelden van contactgegevens van alle instellingen die abortus mogen uitvoeren.
- De oprichting van een wetenschappelijk instituut in plaats van de nationale commissie voor de evaluatie van de wet van 15 oktober 2018. Dit instituut, bestaande uit experts, praktijkmensen, verenigingen die werken met de doelgroep en verzamelt alle gegevens over de praktijk van abortus in België, maakt wetenschappelijke analyses en formuleert aanbevelingen.
- De gratis levering van de morning after-pil in centra voor gezinsplanning en de wijziging van de wet op geneesmiddelen.
- Een regelmatig voorlichtings- en preventiebeleid voor meisjes en vrouwen in verschillende leeftijdsgroepen, al of niet met een migratie-achtergrond.
- De opname (met neutrale benadering) van het abortusthema in de opleidingen van alle betrokken actoren, zoals studenten geneeskunde en professionals in de hulpverlening in het kader van de abortuspraktijk.
De Vrouwenraad ondertekende het memorandum van Abortion Right - Platform voor het recht op abortus in Europa en in de wereld:
Mémorandum de la plateforme Abortion Right. Un droit à l’interruption volontaire de grossesse pour toutes les femmes april 2019 |