Armoede
Volgens de jaarboeken ‘Armoede in België’ is armoede een netwerk van sociale uitsluitingen die elkaar versterken en die drempels opwerpen die armen op eigen kracht niet kunnen overwinnen. Armoede is dus meer dan enkel geldtekort.
De sociale uitsluitingen komen voor in verschillende levensdomeinen zoals gezondheid, inkomen, werk, onderwijs, participatie, wonen,…
In het Jaarboek 2017 lezen we dat sociale grondrechten belangrijk zijn om die uitsluitingen weg te werken. In onze Grondwet staan volgende sociale grondrechten opgesomd: arbeid, sociale zekerheid, gezondheid en bijstand, behoorlijke huisvesting, gezond leefmilieu, culturele en maatschappelijke ontplooiing, het recht op gezinsbijslagen. Maar mensen in armoede hebben niet altijd de mogelijkheid om die rechten te realiseren. De strijd tegen sociale uitsluiting is daarom een maatschappelijke opdracht, op federaal, gewestelijk en lokaal niveau.
AROPE (at risk of poverty Europe) is een multidimensionele indicator die drie aspecten van armoede meet bij deelpopulaties: monetaire armoede, ernstige materiële deprivatie, lage werkintensiteit. De gegevens daarvoor komen uit de EU-SILC enquête (Statistics on Income and Living Conditions).
De monetaire indicator armoederisico legt de armoedegrens vast op 60% van het nationaal mediaan beschikbaar inkomen. Is er iemand in een huishouden met een inkomen onder deze grens, dan heeft die persoon een verhoogd risico om in armoede te leven.
In 2015 had 14,9% van de Belgische bevolking een inkomensarmoederisico (17,3% van de EU27). In 2016 kende 16,5% van de vrouwen een hoger armoederisico en bij mannen was dat 14,4%. Van alle huishoudtypes scoorden alleenstaande ouders met minstens één afhankelijk kind het hoogst met een armoederisico van 41,4%.
In 2016 lag de drempel in België voor een alleenstaande op 1.115 euro per maand, voor een huishouden met twee volwassenen en twee kinderen op 2.314 euro. Een alleenstaande met een leefloon kwam toen ongeveer 250 euro per maand tekort om de armoedegrens te halen en een koppel met twee kinderen 1.200 euro. Bij ouders met kinderen paste de gewaarborgde kinderbijslag een deeltje bij (390 tot 510 euro).
Ernstige materiële deprivatie gaat over het percentage van de bevolking dat in een huishouden leeft dat niet over een aantal goederen en diensten kan beschikken of niet aan een aantal activiteiten kan deelnemen die als noodzakelijk beschouwd worden. In België bedroeg het percentage van de bevolking in ernstige materiële deprivatie 5,8 % in 2015 (8% in de EU-27).
De indicator lage werkintensiteit geeft de verhouding aan tussen het aantal maanden dat volwassen gezinsleden op actieve leeftijd tussen 18 en 59 jaar effectief gewerkt hebben tijdens het jaar dat voorafgaat aan het enquêtejaar en het aantal maanden dat die personen hadden kunnen werken in datzelfde jaar. De lage werkintensiteit bedroeg in 2015 in België 14,9% (EU-27 10,6%).
Armoede wordt ook nog op andere manieren gemeten, bijvoorbeeld:
- De subjectieve armoede, die gebaseerd is op de eigen inschatting van de respondenten op het moment van het interview en dit over de mate waarin ze rondkomen;
- De armoedemeting via referentiebudgetten: dergelijke budgetten bevatten een korf van goederen en diensten die minimaal nodig zijn om op een menswaardige manier aan de samenleving te kunnen participeren. Ze verschillen naar werkstatus, huurstatus en samenstelling van het gezin. In tegenstelling tot de huidige (bovenstaande) armoedemaatstaven geven referentiebudgetten dus aan wat gezinnen in een specifieke context minimaal nodig hebben.
De Vrouwenraad merkt op dat het herverdelend effect van het beleid doorheen de jaren groter en gunstiger is voor mannen dan voor vrouwen. Ons sociaal beschermingssysteem is voor een deel doelmatig maar het beschermt niet iedereen ‘gelijk’. We kaarten dit aan in diverse dossiers zoals die over de alleenstaande ouders/moeders, sociale zekerheid, werk en werkloosheid, echtscheiding, inkomstenbelasting,…
Het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting biedt een overzicht van armoederapporten en –plannen van de federale overheid, de gewesten en de gemeenschappen.
|