Obstetrisch geweld

Obstetrisch geweld refereert aan verschillende vormen van geweld binnen de verloskundige setting. Het geweld kan fysiek zijn, bv. Een onnodige vaginale knip, hechting zonder verdoving, weigering of net opdringen van epidurale verdoving. Het kan ook over verbaal/psychisch geweld gaan, bv. betuttelend of grof aanspreken van aanstaande moeders, een schuldgevoel aanpraten, geen tijd krijgen om vragen te stellen. Maar ook stigma en discriminatie vallen hieronder, bv. sommige vrouwen die gediscrimineerd worden op basis van etnische achtergrond, oudere vrouwen en tieners omwille van leeftijd.

Een derde van de vrouwen bestempelt hun bevalling als traumatisch. Bij een grote groep heeft dat te maken met hun interactie met de zorgverlener ervaren. Veel vrouwen ondergaan een oneerbiedige, beledigende of verwaarlozende behandeling tijdens de bevalling. Die ervaringen kunnen ernstige gevolgen hebben voor zowel moeder als kind. Ook de (eventuele) partner, vrienden en familie kunnen slachtoffer zijn. Traumatische bevallingservaringen monden vaak uit in psychische gezondheidsproblemen: ze kunnen leiden tot een negatief zelfbeeld, ontwrichting van de relatie met de partner, hechtingsproblemen met de baby. Sommige vrouwen krijgen zelfs te kampen met een posttraumatische stressstoornis, vergelijkbaar met wat zich na een verkrachting kan voordoen. Anderen ontwikkelen een intense angst om nog eens te bevallen. Sommigen beslissen dat ze nooit meer zwanger willen worden.

We kennen in ons land een goede geboortezorg. De expertise van de zorgverleners is hoog en medische interventies zijn soms noodzakelijk. Maar onze geboortezorg is niet vrij van grensoverschrijdende handelingen. Standaardprotocollen en routinepraktijken maken dat zorgverleners (gynaecologen, vroedvrouwen) zich hier niet altijd bewust van zijn. Zij werken binnen het bredere plaatje van de gezondheidszorg: te weinig middelen, te weinig handen aan het bed en een tekort aan procedures zetten hen onder druk.

Obstetrisch geweld tast de rechten en het welzijn van vrouwen tijdens de zwangerschap, de bevalling en de postpartumperiode aan. We vragen dan ook dat de gezondheidszorgervaring van vrouwen tijdens en rond de bevalling snel verbetert. We vragen daarom om wetenschappelijk onderzoek dat obstetrisch geweld in België in kaart brengt. Op die manier wordt het bewustzijn  vergroot, wordt deze vorm van geweld sneller herkend en kunnen de nodige stappen gezet worden om kwaliteitsvolle, respectvolle en vrouwgerichte zorg te bieden.  

Het volledige Vrouwenraaddossier over obstetrisch (2020) geweld kan je hier lezen.

Coalitie Gender en gezondheid

Sinds 2024 maakt de Vrouwenraad deel uit van de Coalitie Gender en gezondheid, gefinancierd zijn door het Het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen, onder leiding van het Plateforme citoyenne pour une naissance respectée. De focus van deze coalitie ligt op informatie-uitwisseling tussen de leden, informatieverspreiding over gynaecologisch en obstetrisch geweld en het formuleren van beleidsaanbevelingen. In 2025 gaf de coalitie input voor aanbevelingen in het ontwerp van Aanbeveling met betrekking tot de preventie en bestrijding van gynaecologisch en obstetrisch geweld van het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen (nog te publiceren).

Aandachtspunten

Belangrijke aandachtspunten voor de Vlaamse context blijven:

• het versterken van de basis- en voortgezette opleiding van studenten en professionals in de seksuele en reproductieve gezondheidszorg op het vlak van respectvolle en inclusieve zorg en met naleving van de patiëntenrechten
• de patiënten op een begrijpelijke en inclusieve manier blijven informeren over hun rechten en hen te beschouwen als actieve partners
• intervisiemogelijheden en ondersteuningsmodaliteiten voor professionals uitbouwen
• in geval van gynaecologisch en obstetrisch geweld: bemiddelingsmechanismen versterken, evenals het specifieke aanbod aan hulpverlening

Informatie voor slachtoffers, daders, hun omgeving en omstaanders van geweld

Ben je zelf slachtoffer van geweld of ken je iemand die slachtoffer is? Vind hier meer informatie.

Gebruik(te) je geweld tegenover derden of ken je iemand die geweld gebruikt? Vind hier meer informatie.

Ben je een omstaander van geweld? Vind hier meer informatie.