Campagne tegen seksime

‘Je merkt het pas als je kijkt’

“Seksisme, dat is toch iets van vroeger” en “Dat is toch niet meer van deze tijd” zijn vaak de reacties wanneer het over seksisme gaat. Maar helaas, het tegendeel is waar. Ook in 2025 is seksisme nog steeds een hardnekkig probleem dat op verschillende manieren door onze samenleving sluipt. Dat is niet alleen te zien in extreme vormen zoals verkrachting of gendergerelateerd geweld. Seksisme schuilt ook in veel subtielere, alledaagse gedragingen: een vrouw die over het hoofd wordt gezien in een vergadering, of moppen over hoe een vrouw eruitziet onder vrienden. Zijn dit ook vormen van seksisme? Ja, absoluut! Subtiel seksisme blijft vaak onopgemerkt, maar het is net zo schadelijk. Het is tijd om dit te doorbreken en actief te letten op wat er om ons heen gebeurt. Je merkt het pas als je kijkt!

Seksisme kan iedereen treffen, of je nu vrouw, non-binair of man bent. Toch zijn vrouwen vaker het slachtoffer. Uit onderzoek blijkt dat vrouwen grensoverschrijdend gedrag vaker opmerken dan mannen omdat ze er zelf vaker mee geconfronteerd worden (Willekens et al., 2019). Bovendien wordt seksisme vaak gebagatelliseerd of weggelachen door opmerkingen zoals: “Ach, maar dat is toch maar om te lachen?” Dit mag niet! Het is absoluut onaanvaardbaar dat iemand gediscrimineerd wordt op basis van geslacht of gender(identiteit). Daarom is het cruciaal dat niet alleen de slachtoffers van seksisme, maar ook de omstaanders, alert blijven en hun stem laten horen. Seksisme bestrijden is een gedeelde verantwoordelijkheid: overheden en organisaties moeten actie ondernemen, maar ook wij, als individuen, spelen een fundamentele rol in het herkennen en benoemen van seksisme, zowel in onze directe omgeving als in de bredere samenleving.

Raad van Europa: Aanbevelingen rond het uitbannen van seksisme (2019)

International organisaties zoals de Verenigde Naties en de Raad van Europa beschouwen seksisme als een schending van mensenrechten. Om structurele ongelijkheden te bestrijden, is het dan ook essentieel dat internationale wetgeving wordt geïmplementeerd. Zo blijft gendergelijkheid een blijvend aandachtspunt binnen beleid en wetgeving, ongeacht politieke veranderingen in een land. In 2019 publiceerde de Raad van Europa aanbevelingen over seksisme die hun lidstaten moeten omzetten in nationale wetgeving en acties. De aanbevelingen richten zich op verschillende domeinen waaronder taal en communicatie, de werkvloer, onderwijs, en cultuur en sport – terreinen waar seksisme helaas veel voorkomt. Het is tijd om deze vormen van discriminatie aan te pakken en te zorgen voor een samenleving waar gelijkheid echt de norm is. Om een volledig beeld van de aanbevelingen te krijgen, vind je hier de aanbevelingen van de Raad van Europa en hier een samenvatting ervan.

Seksisme in Vlaanderen

Zowel internationaal als lokaal nemen overheden en intergouvernementele organisaties maatregelen tegen seksisme. In Vlaanderen lopen verschillende initiatieven die zich richten op het bestrijden van seksisme in diverse domeinen. Deze variëren van bewustwordingscampagnes tot meldpunten voor discriminatie.

Hoewel Vlaanderen al verschillende stappen heeft gezet om seksisme in diverse domeinen aan te pakken, blijft seksisme nog steeds aanwezig in verschillende domeinen van het leven. Volgende cijfers en ervaringen tonen aan dat seksisme een hardnekkig gegeven is en dat er ondanks de bestaande initiatieven nog ruimte is voor verbetering.

Hoewel Vlaanderen al stappen zette tegen seksisme, blijft deze discriminatie nog steeds hardnekkig aanwezig in verschillende domeinen van het leven. Dit onder meer in het onderwijs, op de werkvloer, en in de cultuur- en sportsector.

Onderwijs

Scholen zouden veilige en inclusieve omgevingen moeten zijn, maar dat is niet altijd het geval. Zowel leerlingen als leerkrachten worden geconfronteerd met seksisme, en vaak ontbreekt een juiste aanpak. Leerkrachten behandelen onderwerpen als seksisme en gender zelden in de les, terwijl het essentieel is om deze onderwerpen bespreekbaar te maken. Daarnaast voelt een grote groep leerlingen zich onveilig op school,  en blijken leerkrachten in zulke situaties niet altijd in te grijpen. Sterker nog, soms creëren ze zelfs onveilige omgevingen. Onveiligheidsgevoelens bij leerlingen hebben bovendien ingrijpende gevolgen voor de schoolloopbaan, waardoor het van groot belang is seksisme uit de onderwijscontext te bannen.

Werkvloer

Op de werkvloer blijft seksisme een hardnekkig probleem. Vrouwen ervaren vaak seksuele intimidatie op de werkvloer en zijn ondervertegenwoordigd in bestuurs- en leidinggevende functies. In de academische wereld uit seksisme zich in de ‘leaky pipeline’, waarbij vrouwen door structurele barrières en vooroordelen minder vaak doorgroeien in hun academische carrière. Naast de loonkloof zijn er ook grote verschillen in werkuren. Vrouwen verdienen gemiddeld aanzienlijk minder dan mannen en werken vaker deeltijds. De ongelijkheden zijn diepgeworteld in de maatschappelijke structuren. Je merkt deze structurele ongelijkheden vaak pas op als je kijkt!

Cultuur en sport

Genderongelijkheid is sterk aanwezig in de cultuur- en sportsector. Vrouwen krijgen minder erkenning voor hun werk in de kunstwereld: slechts 12% van de kunstwerken in de hedendaagse kunstcollecties is van vrouwelijke kunstenaars en vrouwen zijn ondervertegenwoordigd bij de winnaars van de oudste prijs voor actuele kunst (Belgian Art Prize). Daarnaast is grensoverschrijdend gedrag ook wijdverspreid: 1 op 2 vrouwen in de cultuursector ervaart dit (Deprez, 2024). In de sportsector blijven vrouwen ondervertegenwoordigd, zowel in lidmaatschap als in leidinggevende posities in sportclubs.

Blijf seksisme opmerken!

Seksisme blijft hardnekkig aanwezig in de samenleving en is geen probleem van enkel het verleden. Het komt voor in allerlei vormen: van subtiele opmerkingen tot genderstereotypen in de media. Doordat seksisme vaak onopgemerkt blijft, is het belangrijk om het actief te herkennen en zichtbaar te maken. De verantwoordelijkheid om seksisme te bestrijden ligt niet alleen bij beleidsmakers, maar bij iedereen. Door bewust te kijken, te luisteren, en in te grijpen waar nodig, kunnen we samen bijdragen aan gendergelijkheid in de samenleving. Maak seksisme zichtbaar door er bewust naar te kijken en erop in te grijpen. Je merkt het pas als je kijkt!