Femicide is de meest extreme vorm van gendergerelateerd geweld. Het is een haatmisdrijf tegen vrouwen waarbij vrouwen worden gedood specifiek omdat ze vrouw zijn. Het is meestal het tragisch eindpunt van een langere weg van intrafamiliaal geweld.

Feminicide-wet

In 2023 trad de Feminicidewet in werking. Ze introduceerde een wettelijk kader voor de definitie van feminicide en gendergerelateerde doding. De wet voert geen nieuw aparte strafbaarstelling voor feminicide in. Wel zorgt de wet dat er gegevensverzameling en statistieken over feminicide komen. Dit is noodzakelijk doordat deze problematiek een groot dark number heeft.

Daarnaast regelt de wet instrumenten ter preventie en risicotaxatie. Ook geeft de wet duiding over slachtofferrechten en specifieke procedures voor politie en justitie. Als laatste verplicht het een opleiding voor politie en magistraten over gendergerelateerd geweld.

De Feminicide-wet definieert drie soorten feminicide.

Feminicide komt teveel voor in België

Tot nu toe moeten we ons baseren op cijfermateriaal verzameld door de blog Stop Feminicide, een initiatief vanuit de feministische organisaties. Deze cijfers zijn gebaseerd op berichtgeving in de pers, zijn dus niet volledig en geven geen duidelijk beeld over de werkelijke omvang.

Het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen werkt volop aan een registratiesysteem voor feminicides.

Oosprong van feminicide

De vraag wat er aan de oorsprong staat van femicide en intrafamiliaal geweld is uiterst complex. Femicide wordt veelal voorafgegaan door andere vormen van gendergerelateerd geweld dat escaleert tot doding. Het is belangrijk om niet enkel op individueel niveau in de relatie de oorzaak te onderzoeken maar ook te kijken naar de brede maatschappelijke context. Aan de basis van gendergerelateerd geweld liggen patriarchale structuren, genderstereotypen, ongelijke machtsrelaties en ideeën rond mannelijkheid en vrouwelijkheid. Er is nood aan positieve mannelijkheid met mannelijke rolmodellen die constructieve methodes tonen voor conflictoplossingen en emotionele communicatie, weg van geweld.

Hoe feminicide aanpakken?

Allereerst is het belangrijk om de verantwoordelijkheid van feminicide niet bij het slachtoffer van gendergerelateerd geweld te leggen. Het verlaten van een gewelddadige relatie is namelijk geen eenvoudige stap en heel wat praktische, emotionele en maatschappelijke factoren maken het zeer moeilijk om uit een abusieve relatie te stappen. Die factoren zijn onder meer: het cyclisch karakter van geweld (spanning – verzoening), psychologische impact (gaslighting, stockholm-syndroom), zorg voor kinderen, angst voor juridische procedures, schaamte en taboe, en tot slot de normalisering en/of internalisering van geweld (“het is toch niet zó erg”). De eerste stap is om het geweld te (h)erkennen, om iemand te vertrouwen en contact op te nemen met professionele hulp.

Maar de verantwoordelijkheid ligt ook zeker bij de maatschappij. Niet enkel om te straffen en daders op te volgen na feminicide maar vooral ook op vlak van preventie! Sinds de #StopFeminicide wet van 2023 zijn instrumenten ter preventie van feminicide en risicotaxatie benadrukt. Hierbij zijn de opleidingen van politiediensten van uiterst belang.

Strafrechtelijk gezien is femicide erkend als strafverzwarende omstandigheid. Dit is een keerpunt aangezien het benoemen van femicide het structurele geweld tegen vrouwen erkent en een belangrijk signaal geeft aan politie, parket én samenleving.

Informatie voor slachtoffers, daders, hun omgeving en omstaanders van geweld

Ben je zelf slachtoffer van geweld of ken je iemand die slachtoffer is? Vind hier meer informatie.

Gebruik(te) je geweld tegenover derden of ken je iemand die geweld gebruikt? Vind hier meer informatie.

Ben je een omstaander van geweld? Vind hier meer informatie.