Béatrice Bashizi
Béatrice Bashizi Mulengezi is geboren in Bukavu. Ze woont sinds 1986 in België en werkt als verpleegkundige. Ze werkt onvermoeibaar mee aan vredesprojecten, zowel in België als in Centraal-Afrika. Ze wil bruggen slaan tussen gemeenschappen uit het Noorden en het Zuiden.
Zo ijvert ze voor het herstel van de diensten van de burgerlijke stand in het Zuiden. In 2001 werd het eerste stedenpartnership geboren, nl. dat tussen Namen (hoofdstad van Wallonië) en Masina (één van de 24 gemeenten van Kinshasa). Een voorbeeld van succesvolle samenwerking. Béatrice richtte in 2007 de vzw ‘Caravane pour la Paix et la Solidarité’ op in samenwerking met lokale platforms (provincie Namen, Vie féminine en Femmes prévoyantes socialistes, …).
Ze organiseerde discussiegroepen om lokale gemeenschappen in de streek van Bukavu te verzoenen. Dat deed ze ook in België tussen autochtonen en nieuwkomers. Dergelijke activiteiten werken integratiebevorderend.
Béatrice ging twee keer vrijwillig op missie met Artsen zonder vakantie in de regio van Bukavu. Ze gaf er vorming aan lokale verpleegkundigen over zorg aan personen met oorlogstrauma’s. Met de hulp van Belgische organisaties richtte ze een microkredietproject op om vrouwen uit de Regio van de Grote Meren te helpen ontsnappen aan de oorlogsverschrikkingen. Ze neemt ook actief deel aan de Wereldvrouwenmars.
Betty Batoul
Betty Batoul is geboren in Brussel in een Belgisch-Marokkaans gezin. Ze verdient de titel van vredesvrouw voor haar engagement bij meerdere conferenties en evenementen met betrekking tot vrouwelijke slachtoffers van geweld, zowel in België als in het buitenland. Ze toont aan dat het mogelijk is om te herstellen na geweld, onrechtvaardigheid, wreedheid of boosaardigheid van een ander. Ze is zelf slachtoffer geweest van familiaal geweld. In haar autobiografische roman ‘Een klaproos in de winter? Waarom niet… ‘ beschrijft ze hoe ze dat echtelijk geweld heeft overleefd.
Betty richtte in 2010 de organisatie ‘Succès’ op waar vrouwelijke slachtoffers van geweld elkaar kunnen ontmoeten. Ze is ook actief op het terrein. Zo bezoekt ze scholen, pleeggezinnen en schuilplaatsen. Haar werk is een aanvulling op andere eerstelijnszorg die bedoeld is om de slachtoffers uit handen van geweldplegers te houden en hen te helpen bij de opbouw van een eigen leven. Betty biedt hoop en een toekomst. Haar ondersteuning is dynamisch en constructief, nooit zonder respect.
Betty’s boodschap? “Het is niet omdat we eens slachtoffer zijn geweest, dat het voor altijd is. Waar een wil is, is een weg!”.
Martine Bossuyt
Martine Bossuyt is ex-voorzitster van ZONTA en vrijwilligster bij het Kinderkankerfonds Gent, de Voedselbank Ieper en Moeders voor Vrede.
ZONTA zet zich in om de positie van vrouwen wereldwijd te verbeteren. Enkele voorbeelden van eigen projecten waarvoor ze fondsen verzamelen: hersteloperaties na verkrachtingen in Congo, microkredieten in Guatemala, weeskinderen in Nepal en het bekende Vrouwenhuis in Istalif, Afghanistan.
Martine Bossuyt is kunstenares en schenkt geregeld de opbrengsten van haar werk aan goede doelen. In 1999 maakte ze 1000 terracotta beeldjes voor het Kinderkankerfonds Koester Gent. Dankzij haar kunnen terminale kankerpatiëntjes thuis de nodige medische zorgen krijgen.
Als vrijwilligster bij Moeders voor Vrede reisde ze al twee keer naar Afghanistan om er de projecten zelf te bekijken. Ze geeft geregeld lezingen voor verenigingen en serviceclubs om geld in te zamelen voor het Vrouwenhuis in Istalif. De titel van haar voordracht luidt: ‘De boerka die mijn leven veranderde’.
Voor de Voedselbank Ieper verzamelde ze 400 stukken speelgoed, die werden uitgedeeld aan kinderen uit de armste gezinnen van Ieper.
Jeanine De Beleyr
Jeanine De Beleyr werkt en woont al meer dan twaalf jaar in het dorp Akil Samdi in Haïti. Daarvoor was ze acht jaar werkzaam in Los Palis in het Plato Santrali, ook in Haïti.
Jeanine werkt samen met de paters Scheutisten aan de opbouw van het onderwijs in afgelegen gebieden van het centraal heuvelland. Ze komt op voor de vrouwen en kinderen en voert strijd tegen armoede, ziekte en analfabetisme. Ze strijdt met ongelijke wapens tegen het natuurgeweld en de erosie die het eiland teisteren.
Ze ondersteunt de volgende socioculturele initiatieven: de werkgroep sociale en economische zelfredzaamheid, de werkgroep kind en gezin, die van familieplanning en gezondheidszorg, de werkgroep voedselzekerheid en milieuzorg, de werkgroep migratieproblematiek en de werkgroep aidspreventie
Ze stichtte het educatief centrum Ti Soley Leve, waar onderwijs voor elk kind, duurzaam leefmilieu en gezondheidszorg de doelstellingen zijn.
Monique Delbeke
Monique Delbeke zet zich via de organisatie Moeders voor Vrede vrijwillig in voor vrede en voor de versterking van de maatschappelijke positie van vrouwen in oorlogsgebieden. Van bij het begin maakte ze deel uit van de kerngroep, die de activiteiten en projecten van de organisatie vormgeeft.
Al meer dan vijftien jaar is ze een stille kracht en harder werker die op de achtergrond informeert en sensibiliseert en zich inzet voor het welslagen van de projecten van de organisatie, zowel hier als in het buitenland. Of het nu gaat om de organisatie van internationale vredesconferenties, de organisatie van tentoonstellingen, de verkoop op de kerstmarkt ten voordele van de projecten of de ondersteuning van bijvoorbeeld het Vrouwenhuis in Istalif, op Monique kan men altijd rekenen
Ze plaats zichzelf nooit op de voorgrond en heeft respect voor de mening van anderen, terwijl ze met een kritische blik voor een goede ondersteuning van de activiteiten en de projecten zorgt. Op die manier werkt ze mee aan het creëren van kansen voor vrouwen over heel de wereld om samen in dialoog te treden, over vrede te praten en elke vorm van geweld te veroordelen.
Magda De Meyer
Magda De Meyer was meer dan twaalf jaar volksvertegenwoordiger. Ze was toen onder andere co-voorzitster van de interparlementaire werkgroep rond borstkanker. Tijdens haar parlementair mandaat besteedde ze ruime aandacht aan vrouwenthema’s. Zo diende ze wetsvoorstellen in zoals dat ter verbetering van de moederschapsbescherming, het voorstel van resolutie betreffende de implementatie en normering van borstklinieken in België, het wetsvoorstel ter bevordering van de evenredige arbeidsparticipatie enzovoort.
Later werkte ze als adjunct-kabinetschef voor armoede op diverse kabinetten (van staatssecretaris Jean-Marc Delizée, Philippe Courard en ten slotte op het kabinet van Ingrid Lieten, Vlaams minister van Innovatie, Overheidsinvesteringen, Media en Armoedebestrijding (tot 2014)). Armoedebestrijding, een vrouwenthema bij uitstek, is één van de rode draden doorheen haar carrière. Ze is al jaren actief lid bij zij-kant en is bezig aan haar tweede termijn als voorzitter van de Vrouwenraad.
Magda De Meyer is daarnaast ook voorzitter van AWEPA België (Parlementairen voor Afrika), een organisatie die als algemeen doel de realisatie van mensenrechten en ontwikkeling in Afrika ondersteunt door de democratische instellingen te versterken. Dit met specifieke aandacht voor gendergelijkheid op alle niveaus van de politieke besluitvorming. AWEPA wil dit bereiken via een verhoogde participatie van vrouwen. Binnen deze organisatie is Magda verantwoordelijk voor het programma van RFPAC, de Réseau des Femmes Parlementaires d’Afrique Centrale.
Ten slotte bouwde ze ook een grote expertise op als verkiezingswaarnemer vanuit genderperspectief (onder meer in Tunesië, Libië en Pakistan).
Elmira Erstukajeva
Elmira Erstukajeva is Belgische van Tsjetsjeense afkomst. Ze kwam in 2000 in België aan met haar gezin. Ze integreerde zich volledig en is nu een zeer actieve hulpverlener op het gebied van integratie en bijstand aan asielzoekers, vluchtelingen en mensen zonder papieren van vele nationaliteiten.
Professioneel werkt ze als vluchtelingenveldwerker en hulpverlener bij de dienst Samenleving in Sint-Niklaas. Ze neemt ook initiatieven die een antwoord proberen te bieden op psychosociale noden. Zo startte ze een zelfstandige praktijk in bijberoep, waarin ze acupunctuur toepast bij vluchtelingen met posttraumatische stresssymptomen.
Ze blijft ook betrokken bij haar moederland. In 2006 richtte ze de Tsjetsjeense vereniging SINTAR op in het Waasland. Die bevordert de integratie van kinderen en vrouwen in Sint-Niklaas en omgeving, met lesactiviteiten en opvoedingsondersteuning voor vrouwelijke vluchtelingen, huiswerkbegeleiding, Nederlandse, Franse en Engelse lessen voor vluchtelingenkinderen, lessen over Tsjetsjeense en Belgische cultuur, en deelname aan het project ‘Geweldpreventie’ (gecoördineerd door Pax Christi). Elmira pleitte zelfs bij de asielinstanties en bij UNHCR voor de erkenning van asielzoekers uit de Noord-Kaukasus.
Ze organiseert ook activiteiten om de ingezeten bevolking bewust te maken van wat er in Tsjetsjenië gebeurd is en om ons te tonen dat er wel degelijk mogelijkheden zijn om nieuwkomers bij de Belgische samenleving te betrekken, zoals de verjaardagskalender ‘Onze Belgische vrienden’ over vriendschap tussen autochtonen en allochtonen. Vijftien verhalen met foto’s en een tentoonstelling, een zelfgemaakte productie uit 2009 met steun van de KBS.
Andrée Geulen
Andrée Geulen hielp mee het leven van ongeveer 4000 kinderen te redden. In 1943 sloot ze zich aan bij de verzetsafdeling ‘Kinderen van het verdedigingscomité van de Joden’. Samen met andere verzetsstrijders, maatschappelijk werkers, ‘begeleidsters’ en ‘betaalsters’ bereidde ze twee jaar lang in het geheim het vertrek en transport voor van kinderen van joodse families. Ze werden verborgen in de woningen van Belgische gezinnen en in internaten. Het netwerk onderhield contact met de geplaatste kinderen en bracht ze elders onder wanneer het te gevaarlijk werd. Andrée Geulen kende de adressen van buiten en had nooit een lijst met namen bij zich.
Ze heeft bijgedragen tot een mentaliteitsverandering, omdat ze van de ene dag op de andere besloot om andere vrouwen, mannen en vooral kinderen te helpen, omdat ze mee weerstand bood aan de onderdrukker, de indringer en het fascisme. Deze lerares die amper 22 jaar was in 1943 had de moed om actief deel te nemen aan de redding van kinderen van een zekere dood. In 1989 ontving ze de titel ‘Rechtvaardige onder de Volkeren’ voor haar verzet tegen de uitroeiingsideologie van de nazi’s.
‘Mademoiselle Andrée’ is overleden op 31 mei 2022. Ze is 100 jaar geworden.
Claire Geraets
Claire Geraets is huisarts en werkt al tientallen jaren in de wijken van Schaarbeek. Ze is oprichtster van La Clé, het plaatselijk medisch centrum. Voor haar moet een buurthuis zorg bieden op maat én te midden van andere activiteiten. Ze houdt zich het meest bezig met arme mensen en buitenlanders. Het centrum heeft vier consultatieruimtes, zes artsen, een verpleegster, … . Er staat een multidisciplinair en meertalig team klaar en er komen maar liefst 57 verschillende nationaliteiten over de vloer. Eén derde van de patiënten onderbreekt de behandeling vroegtijdig of weigert ze wegens te duur.
Claire is lid van de Partij van de Arbeid, waardoor ze de link kan leggen tussen de levensomstandigheden van de mensen en hun gezondheid. Als arts pleit ze voor gratis gezondheidszorg voor iedereen en overal. Als activiste vecht ze voor een betere inkomstenverdeling, die op haar beurt een hogere levensverwachting kan bieden. In plaats van pijnstillers voor te schrijven, praat ze liever over het beleid. Het gezondheidsbeleid, de kwaliteit van het drinkwater en het huisvestingsbeleid hebben immers een directe impact op de gezondheid van de bevolking.
Tijdens de Golfoorlog is zij nauw betrokken geweest bij de solidariteitsbeweging voor Irak.
Véronique Kabonga
De Congolese Véronique Kabonga woont in België sedert 1994. Het jaar daarop werd ze lid van de raad van bestuur van YWCA-Antwerpen en van de Mwasi-Vrouwenwerking van YWCA. Deze groep biedt ondersteuning bij de empowerment van vluchtelingenvrouwen en nieuwkomers. Véronique Kabonga verbindt de verschillende groepen die deel uitmaken van YWCA.
Vanuit de vzw’s Mwangaza (Vereniging van Afrikaanse vrouwen in Antwerpen) en Apimee (Vereniging ter Bevordering van Initiatieven van Moeders en Kinderen in Europa) zet zij zich in voor de Congolese vrouwen in de regio Kivu en meer bepaald in Bukavu, waar ze opgroeide. De projecten in en rond Bukavu laten vrouwen toe om actiever deel te nemen aan het sociaal-maatschappelijk leven en om hun positie in te nemen als actoren voor vrede, ontwikkeling en conflictpreventie.
Enkele voorbeelden van projecten: scholing voor weeskinderen en ex-kindsoldaten, startfondsen voor kleine dierenkwekers en –fokkers, opvangcentrum voor kinderen van tienermoeders, betaling van medische waarborgen voor vrouwelijke slachtoffers van verkrachting, herintegratie van jonge alleenstaande moeders in het dagelijks leven, … . Op die manier bouwt Véronique Kabonga bruggen tussen vrouwen uit Kivu en België, en ook met de Congolese diaspora.
Stella Kitoga Bitondo
Stella Kitoga Bitondo is actief in vele netwerken die ijveren voor vrede, conflictpreventie, bevordering van vrouwenrechten en die tegen geweld op vrouwen zijn.
Zij deed onderzoek naar theater als methodiek voor traumaverwerking en ze zet haar kunstenaarschap als regisseur en actrice in als vredesstrategie. Ze schreef het theaterstuk ‘Coeur de Mère’ (Het hart van een moeder) als instrument om te sensibiliseren en om bewustwording te genereren. Ze zet zich permanent in voor vrede, met een dynamiek en enthousiasme die erkenning en waardering verdienen.
Stella Kitoga Bitondo is ook actief op het terrein in Mwenga, een dorp waar veertien vrouwen en een man levend begraven werden. Vandaag staan de mensen, en in het bijzonder de vrouwen van dit dorp, voor de uitdaging om verder te leven in vrede en om wat gebeurd is te boven te komen. De monoloog die zij daarover schreef, samen met de vrouwen van Mwenga, is een ode aan de slachtoffers van het oorlogsgeweld.
Sinds 2010 levert ze een actieve bijdrage aan de Internationale Vrouwendag die door de Congolese ambassade in België georganiseerd wordt om de Congolese vrouw te herinneren aan haar rol in het democratisch proces en de ontwikkeling van haar land.
Els Leye
Onderzoekster Els Leye is sedert 1996 verbonden aan het ICRH (International Centre for Reproductive Health) van de universiteit van Gent. Ze coördineert er verschillende onderzoeken en projecten met betrekking tot vrouwelijke genitale verminking en geweld tegen vrouwen, zowel in Europa als in Afrika. Ze is ook coördinator van RHEA, Expertisecentrum Gender, Diversiteit en Intersectionaliteit aan de VUB.
Samen met de Senegalese Khady Koita richtte ze de vzw La Palabre op, een vereniging die wil bijdragen tot de educatieve, sociale en economische ontwikkeling van vrouwen en kinderen in Afrika, tot een betere gezondheid en tot het respect voor hun mensenrechten. La Palabre geeft hierbij voorrang aan onderwijs en opleiding en verzet zich geweldloos tegen iedere vorm van ongelijkheid, geweld en racisme. De vereniging bestrijdt elke traditionele praktijk met een nefaste invloed op de gezondheid van kinderen en vrouwen, zoals vrouwelijke genitale verminking, kindhuwelijken, gedwongen huwelijken, eergerelateerd geweld en dergelijke. Een voorbeeld van een initiatief van La Palabre is het ‘Centre Mame Diarra Diallo’, onder andere een toevluchtsoord voor kwetsbare jongeren en vrouwen in Senegal, zoals meisjes die een besnijdenis of een gedwongen huwelijk willen ontvluchten, vrouwen die in een gewelddadige partnerrelatie zitten of meisjes die door een ongewenste zwangerschap verstoten worden door de gemeenschap.
Het engagement van Els Leye vindt zijn oorsprong in haar bezorgdheid over de blijvende ondergeschikte positie van meisjes en vrouwen in de samenleving. Zij lanceerde ook samen met Khady Koita het ‘Europees Netwerk ter Preventie van Vrouwelijke Genitale Verminking’. Met Marleen Temmerman schreef ze het boek Vrouwen onder Druk, over minder zichtbare vormen van geweld op vrouwen en over de nefaste invloed van de moeilijke toegang tot de gezondheidszorg op de gezondheid van mensen zonder papieren.
Nahima Lanjri
Nahima Lanjri is sinds 2010 lid van de Kamer van Volksvertegenwoordigers voor CD&V. Ze maakt deel uit van de ‘Parlementairen voor de Millenniumdoelstellingen’, een informele groep met leden van verschillende politieke partijen uit Kamer en Senaat. Via deze weg ijvert ze ervoor dat “België een krachtdadig beleid zou voeren rond seksuele en reproductieve gezondheid en rechten en de strijd tegen moedersterfte ernstig neemt”.
Concreet diende Nahima Lanjri wetsvoorstellen en resoluties in om de strijd tegen de mensenhandel op te voeren, om de definitie van mensenhandel in het strafboek uit te breiden tot alle vormen van seksuele exploitatie, om een grotere betrokkenheid van België te eisen in de strijd tegen hiv en aids in Zwart-Afrika en om het geweld in Gaza te veroordelen.
Nahima diende ook heel wat wetsvoorstellen in tegen huiselijk geweld, bijvoorbeeld op het vlak van preventieve uithuisplaatsing.
Om de leefomstandigheden van migranten in België te verbeteren, diende ze wetsvoorstellen in om de opsluiting van minderjarigen in gesloten instellingen te verbieden, om niet-begeleide minderjarige vluchtelingen meer rechtszekerheid te bieden, enz.
Ze zet zich dus op verschillende manieren in voor een humaan opvang- en asielbeleid in België, voor vrede wereldwijd en voor de empowerment van vrouwen, ook in eigen land. We denken hierbij aan haar wetsvoorstellen om gezinstaken en werk beter te combineren.
Francine Lyna
Francine Lyna, doctor in de rechten, advocate, onderzoeksrechter en internationaal juriste, nam actief deel aan de strijd voor ontwapening en gelijke mensenrechten voor vrouwen en tegen sociale en economische ongelijkheid.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog sloot ze zich aan bij het verzet. In de jaren ’50 leidde ze samen met Adèle Hauwel de organisatie Open Door International.
Tientallen jaren lang was Francine Lyna voorzitster van Femmes pour la Paix. Zo heeft zij vele vrouwen kunnen mobiliseren voor de thema’s ontwapening, de gevaren van de kernwapens, het pacifisme en de vriendschap tussen de volkeren in de erg moeilijke periode van de Koude Oorlog.
Francine Lyna heeft campagnes geleid waarmee de ‘Fédération Démocratique Internationale des Femmes’ actie voerde bij de Verenigde Naties en waardoor de ‘Rassemblement des Femmes pour la Paix’ zijn basis kon verbreden en zijn bekommernissen om de positie van de vrouw in de samenleving bekendmaken.
Ze overleed op 30 april 2013. Ze is 91 jaar geworden.
Loredana Marchi
Loredana Marchi is directeur van de Foyer. Ze werkt al meer dan 30 jaar in de moeilijke wijken van Molenbeek en in de Kanaalzone, waar ze zich inzet voor de opbouw van de samenleving en voor de empowerment en gelijke rechten van vrouwen.
Ze is een pionier van de integratiewerking, een fantastische verdediger van vrouwenrechten met respect voor ieders culturele bagage en een onvermoeibaar pleitbezorger van een harmonieuze samenleving van mensen met verschillende culturele achtergronden.
In de jaren ’70 richtte ze binnen de Foyer de vrouwenwerking Dar al Amal op, die dagelijks een 100-tal vrouwen bereikt. Haar inzet voor de empowerment en rechten van vrouwen focust op mobiliteit, (zelf-)educatie, netwerking en samenwerking van vrouwen, en conflictpreventie.
Ze begon als eerste met projecten die de mobiliteit en de horizon van vrouwen uit kansarme wijken verruimen: een rijbewijs halen, fietsen, zwemmen, een jaarlijkse vakantie met andere vrouwen in het buitenland en het toegankelijker maken van de openbare ruimten die doorgaans voor mannen voorbehouden zijn.
Loredana Marchi is de drijvende kracht achter projecten die de verbondenheid en solidariteit van vrouwen onderling bevorderen, over culturele en religieuze grenzen heen. Projecten zoals alfabetisering voor vrouwen van de eerste generatie, projecten die moeders aanzetten om hun dochters te stimuleren om verder te studeren en het ‘kangoeroewonen’, een woonvorm waarbij een bejaarde persoon bij een (migranten)gezin gaat inwonen en toch nog apart leeft.
Mie-Jeanne Nyanga Lumbala
Mie Jeanne Nyanga Lumbala is actief op het vlak van opbouw van de civiele samenleving, de sociale economie en verzet tegen alle vormen van geweld, zowel hier in België als in Congo. Ze is ook actief in verschillende vrouwenorganisaties en -netwerken.
Ze werd persoonlijk geconfronteerd met de problemen waarmee migranten af te rekenen hebben: de moeilijkheid om werk te vinden, de aanpassing van de opleidingen uit Afrika aan de vereisten en de criteria in België, de gebrekkige kennis van de diensten en instellingen, het racisme tegenover vreemdelingen, het seksisme tegenover vrouwen,… Dit was het begin van haar sociaal engagement.
Als antwoord richtte ze ‘La Kinoise Scris’ op, een multiculturele ruimte met verschillende types van activiteiten (sociaal restaurant, culturele uitwisseling, ontspanning, bemiddeling en sociale permanentie) en een ontmoetingsruimte voor personen van alle leeftijden en herkomst. Ze is ook de oprichtster, erevoorzitster en vrijwillig coördinatrice van de vzw Africa sub-Sahara, die mensen van alle nationaliteiten bijstaat.
Bij Mie Jeanne vindt men een luisterend oor, kan men terecht voor informatie, voor raad en voor doorverwijzing. Ze staat migranten bij om rechten en diensten toegankelijker te maken.
Kadhija Ounchif
Khadija Ounchif is actief op het vlak van de verdediging van seksuele en reproductieve rechten, vooral rond het thema hiv/aids. Ze komt op voor de rechten en de emancipatie van vrouwen.
Ze bestrijdt taboes, clichés, uitsluiting en geweld op vrouwen en ze heeft talloze projecten opgezet om de gemeenschappen uit (vooral) de Arabische wereld te sensibiliseren. Haar doel is bijdragen tot een betere levenskwaliteit (waardigheid, sociale banden, gezinsleven en affectief leven) en tot het behoud van autonomie, zowel voor seropositieve personen als voor vrouwen, om bij te dragen tot hun zelfbeschikkingsrecht met betrekking tot hun gezondheid en hun keuzes.
Ze heeft verschillende initiatieven genomen om seropositieve personen uit hun isolement te halen, om te informeren en te sensibiliseren en om vooroordelen te bestrijden. Dit door middel van activiteiten zoals sociaal-culturele uitstappen aan verminderde prijs, ontspanningsuitstappen, gezamenlijke maaltijden (eerst alleen bij haar thuis) voor seropositieve personen en hun familie, preventieworkshops voor scholen en de productie van pedagogisch materiaal, informatiebrochures, pamfletten, fotoromans, …
Ze zet zich vrijwillig in voor AWSA Belgium (Arab Women Solidarity Association). Dit is een organisatie die zich tot doel gesteld heeft om de rechten van vrouwen uit de Arabische culturen te bevorderen. Ze komt op voor de emancipatie van en een beter leven voor deze vrouwen. Ze staat in voor de organisatie van activiteiten, neemt deel aan sociaal-culturele evenementen en zet zich in voor steun voor vrouwenorganisaties in de Arabische wereld door middel van solidariteitsavonden en fondseninzameling.
Antoinette Pecher
Antoinette Pecher heeft zich jaren ingezet voor de vrede en voor respect voor mensenrechten van vrouwen. Als politica, als voormalig ondervoorzitter van de Vrouwenraad en als bezielster van de vzw Vrouw en Vrijheid ijverde zij voor de emancipatiegedachte en gelijke kansen voor vrouwen, waarbij ze steeds de nadruk legde op een betere politieke vertegenwoordiging van vrouwen.
Zij was een van de drijvende krachten achter de wettelijke maatregelen met betrekking tot de evenwichtige m/v-vertegenwoordiging in de politiek en een van de boegbeelden achter de ‘Stem Vrouw‘-campagnes, die sinds 1970 door de vrouwenbeweging over de partijgrenzen heen gevoerd werden.
Zij was ook een stichtend lid van de Europese Vrouwenlobby, een van de weinige organisaties die de rechten van de vrouw op Europees niveau consequent bewaakt en verdedigt.
Een andere rode draad doorheen haar maatschappelijk engagement was haar inzet voor de bevordering van de vredesgedachte en voor de oorlogsslachtoffers. Onder haar voorzitterschap groeide het Nationaal Instituut voor Oorlogsinvaliden, Oud-strijders en Oorlogsslachtoffers uit tot een instelling die sensibiliseert i.v.m. de oorlog en de vreselijke gevolgen ervan. Dit gebeurt door middel van toespraken over het hele land, permanente en reizende tentoonstellingen, herdenkingen en de uitbouw van een op scholen en verenigingen gerichte werking. Antoinette was erevoorzitter van dit instituut.
In 2005 werd zij voor haar maatschappelijke inzet in de adelstand verheven en kreeg zij de titel van barones. Ze bleef zich inzetten voor vrouwenrechten en voor vrede: als lid van de Vrouwenraad, als voorzitter van het Koninklijk Verbond van Vaderlandsminnende Kringen in Antwerpen, als lid van NEFOS-FUNAC en als bestuurder van het Monument National à la Résistance (MNR, Luik).
Antoinette overleed op 26 mei 2019, net 92 jaar geworden.
Annemie Neyts
Annemie Neyts, politica en minister van Staat, was oorspronkelijk actief in de vrouwenbeweging en heeft zich gedurende haar hele politieke loopbaan, en ook daarbuiten, consequent ingezet voor de rechten en vrijheden van vrouwen.
Internationaal engageerde ze zich voor de situatie van Aung San Suu Kyi in Myanmar. Ze werkte ook aan de empowerment van vrouwen in de zogenaamde nieuwe democratieën, zowel in het voormalige Oostblok en de Balkan als in Afrika. Ze deed dit als internationaal waarnemer van verkiezingen, met toespraken, aan de hand van vorming over democratische processen, over partijvorming en politieke participatie enz.
Ze was lid van de stuurgroep van het hulpfonds SOS ‘Stop seksuele terreur’ in Oost-Congo, waarmee projecten ondersteund werden voor medische, psychologische en sociale hulp aan slachtoffers van seksueel (oorlogs)geweld.
Ze is ook een van de vier politieke meters van de oorspronkelijke campagne ‘Vrouwenkracht is vredesmacht’, die in 2007 gelanceerd werd, en waarmee de vrouwenbeweging in België aandacht eiste voor de uitvoering van Resolutie 1325 van de VN-Veiligheidsraad. De steun van Annemie Neyts aan de campagne is een van de factoren die ertoe hebben geleid dat België in 2009 een actieplan voor de uitvoering van deze resolutie aannam.
Annemie Neyts zet zich ook in tegen het gebruik van wapens met verarmd uranium en is actief in de strijd tegen kernwapens.
Samen met andere Vlaamse politica’s in het Europees Parlement ijverde ze voor een kernwapenvrij Europa en voor de verwijdering van de kernwapens uit Kleine-Brogel. Eind 2014 stapte ze uit het EP.
Hélène Ryckmans
Hélène Ryckmans engageert zich zowel professioneel als privé voor de verbetering van het juridisch statuut van de vrouw en van haar maatschappelijke positie, met speciale aandacht voor het genderaspect in de Noord-Zuidverhoudingen.
Ze is deskundig op het gebied van vorming in ontwikkelingswerk (meer bepaald met betrekking tot gender), van uitwerking van het Belgische ontwikkelingsbeleid en van Belgische, Europese en internationale samenwerkingsprogramma’s. Ze werkte meer dan 15 jaar bij Le Monde Selon Les Femmes. Ze nam deel aan talloze vormings-, identificatie- en evaluatiemissies van projecten en programma’s in Franstalig Afrika. Ze stelt haar deskundigheid ter beschikking van organisaties en netwerken om de levensomstandigheden van vrouwen in het Zuiden te verbeteren. Ze was ook voorzitster van de voormalige Commissie Vrouwen en Ontwikkeling’ een adviesorgaan van de FOD Buitenlandse Zaken ten behoeve van de minister bevoegd voor ontwikkelingssamenwerking.
Hélène is vrijwillig actief in heel wat netwerken en verenigingen die werken aan vrouwenrechten en ontwikkeling en dus aan vrede, zowel op nationaal als op internationaal niveau. Zo is ze stichtend lid van de vzw AIDEP (raad en vorming wat betreft bevolking, ontwikkeling en milieu), lid van de raad van bestuur van Fonds André Ryckmans (socio-economische en culturele projecten die bijdragen tot zelfstandigheid), jurylid van de internationale Koning Boudewijnprijs voor Ontwikkeling, lid van het Raadgevend Comité van de Eenheid voor Gendergelijkheid en Ontwikkeling bij de Internationale Organisatie van de Francofonie. Ze is ook actief in netwerken als WIDE (‘Women in Development’) en de Wereldvrouwenmars. Momenteel zetelt ze als senator voor Ecolo.
Haar leven, haar persoonlijkheid en haar engagementen zijn een sprekend voorbeeld van ‘vrouwenkracht als vredesmacht’.
Elisabeth Masika Sekanabo
Elisabeth Sekanabo engageert zich voor samenlevingsopbouw en betere levensomstandigheden van vooral vrouwen en kinderen. Ze verzet zich tegen alle vormen van geweld en zet zich in voor de slachtoffers ervan, zowel hier in België als in haar geboortestreek in Noord-Kivu. Samenwerken om elkaar te versterken is een rode draad doorheen haar engagement, evenals steun aan projecten voor vrouwen en kinderen.
In België is ze gefocust op vrouwen en kinderen die bijzonder kwetsbaar zijn: alleenstaande ouderen, vrouwen zonder papieren, armen en kinderen die in moeilijke omstandigheden opgroeien. Ze werkt aan toenadering en meer begrip tussen verschillende culturen. Ze is actief in diverse netwerken om Afrikaanse vrouwen te informeren over hun rechten en om organisaties te interculturaliseren. Ze doet inspanningen om senioren in contact te brengen met de Afrikaanse gemeenschap.
Elisabeth Sekanabo is de drijvende kracht achter de vzw Amuka, opgericht door een groep van Belgische vrouwen uit Noord-Kivu. Amuka informeert en sensibiliseert over de positie van vrouwen in Noord-Kivu en werft fondsen voor noodhulp en ontwikkeling, met bijzondere aandacht voor wezen, vrouwen en slachtoffers van seksueel geweld. Ze ondersteunen diverse vrouwenorganisaties en leggen de nadruk op samenwerking en organisatieversterking door de uitbouw van een netwerk dat alle vrouwenverenigingen uit Goma en Butembo samenbrengt om kracht en expertise te bundelen. Elisabeth is de motor die deze partnerschappen en netwerken stimuleert.
Julie Standaert
Julie Standaert heeft haar sporen verdiend in de vrouwenrechtenbeweging, zowel op lokaal als op nationaal en internationaal niveau. Maar ze heeft zich ook als vrijwilligster ingezet voor tweedekansonderwijs en de drugsproblematiek (op Belgisch niveau), de strijd tegen apartheid en voor vrede, internationale solidariteit en ontwikkeling via interparlementaire contacten, vooral in Afrika. Een engagement dat zij vandaag nog steeds opneemt.
Ze is medeoprichtster van Vrouw en Maatschappij, actief lid van de Pluralistische Actiegroepen (PAG) voor vrouwen, medeorganisator van de Vrouwendag in Hasselt, medeoprichtster van ‘Actueel denken en Leven’ en van ‘Omschakelen’ in Hasselt. Van 1988 tot 1993 was ze voorzitter van de Nationale Emancipatieraad.
Ze is al meer dan 25 jaar actief binnen AWEPA (Association of European Parliamentarians for Africa), waar ze medeverantwoordelijk is voor het vrouwenrechtenprogramma en voor het genderprogramma in Congo. Samen met Magda De Meyer begeleidt ze het netwerk van vrouwelijke parlementairen uit Centraal-Afrika, dat tweemaal per jaar samenkomt en thema’s aankaart zoals politieke participatie, vrede en veiligheid. Vanuit deze context reist ze vaak naar Centraal-Afrika.
Na de genocide in Burundi ondernam ze verschillende initiatieven om vrouwen te steunen die een vredesrol willen spelen in hun land.
De laatste jaren zet ze zich in het bijzonder in voor de strijd tegen het seksueel geweld in Oost-Congo. Ze bezoekt de slachtoffers om hen een hart onder de riem te steken en doet verschillende pogingen, zowel in Congo als in België, om dit geweld onder de aandacht van de beleidsverantwoordelijken te brengen en om een solidariteitsbeweging op gang te trekken. Mede dankzij haar inspanningen en sensibilisering werd het steuncomité SOS Congo opgericht, dat geld inzamelt voor projecten die zorgen voor medische, psychische en sociale hulp en rechtsbijstand aan slachtoffers van de seksuele terreur.
Marleen Temmerman
Marleen Temmerman is sinds jaren een erkende autoriteit en voorvechtster van vrouwenrechten, in het bijzonder van seksuele en reproductieve rechten en gezondheid. Haar wetenschappelijke kennis en expertise zet ze om in concreet maatschappelijk en politiek engagement. Ze ontving hiervoor meerdere prijzen en onderscheidingen.
Ze vertaalt de conclusies van wetenschappelijk onderzoek naar maatschappelijk relevante kennis, beleidsadviezen en concreet beleid. Ze informeert en sensibiliseert het publiek en de beleidsmakers via de populaire media en door middel van toespraken (bijvoorbeeld over de rol en het belang van gezinsplanning als oplossing voor het probleem van de overbevolking). Ze is een boegbeeld van de strijd voor seksueel en reproductief zelfbeschikkingsrecht van vrouwen, een van de grote uitdagingen van onze tijd en een strijd die verre van gestreden is. Dit is een oorlog die vele vrouwen en meisjes dagelijks moeten uitvechten. Marleen Temmerman helpt hen op verschillende fronten om zich staande te houden in deze strijd.
In 1994 richt Marleen Temmerman het ‘International Centre for Reproductive Health’ (ICRH) op aan de Universiteit van Gent. Dit is een multidisciplinaire onderzoeksgroep die focust op het tot dan toe onderbelichte probleem van overbevolking en de daaraan gekoppelde seksuele en reproductieve rechten en gezondheid. Het centrum heeft ondertussen antennes en projecten in Kenia, Mozambique, Zuid-Afrika en Rwanda en er zijn sterke samenwerkingsverbanden met organisaties in Congo, Nicaragua en China. In 2004 werd het ICRH erkend als een partner van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
Marleen Temmerman is ook senator geweest. Ze focuste zich op ontwikkelingssamenwerking en gezondheidszorg.
Tot in de herfst van 2015 was ze directeur van het departement reproductieve gezondheid van de WHO. Ze vertrok er om in Kenia, haar tweede vaderland, te gaan werken voor het Aga Khan Development Network rond vrouwengezondheid, een thema dat haar na aan het hart ligt.
Eind 2015 mocht ze de Marie Popelin-prijs van de Vrouwenraad in ontvangst nemen.
Elvire Thomas
Elvire Thomas combineert haar strijd voor vrouwenrechten met een voortdurend engagement voor sociale gerechtigheid en vrede, of het nu gaat om gelijke toegang tot goederen en diensten, de strijd tegen de oorlogseconomie, het verzet tegen elke vorm van geweld of het onderzoek en de vorming met betrekking tot vredeseducatie.
Als lerares leidde zij in haar school de vakbondsstrijd en nam ze actief deel aan de grote staking van 1960, die voor haar een zeer belangrijke gebeurtenis blijft. Ze streed ook mee voor het recht op abortus, vooral naar aanleiding van de arrestatie van dokter Peers, voor het recht op gelijk loon naar aanleiding van de staking van de vrouwen van FN-Herstal en voor de vrouwenrechten in het algemeen.
In het begin van de jaren ’70 sloot ze zich aan bij de beweging MRAX en haar strijd tegen racisme, antisemitisme en xenofobie, voor de solidariteit tussen de volkeren en een waardige opvang van vluchtelingen en vreemdelingen. Na een ontmoeting met Denise Peeters ten tijde van de strijd tegen de apartheid eind jaren ’80 werd ze lid van het ‘Rassemblement des Femmes pour la Paix’.
Sindsdien is Elvire Thomas een van de kopstukken van de vzw Femmes pour la Paix (1949). Parallel met de feministische strijd organiseerde zij ook acties voor de vrede, tegen de oorlog, voor de ontwapening, tegen de kernenergie, tegen de apartheid, tegen de beroepsverboden in Duitsland, voor de solidariteit met Angela Davis, …
Elvire Thomas overleed begin 2016.
Maddy Tiembe
Maddy Tiembe woont al twintig jaar in België. Ze is secretaris-generaal van de ngo AFEDE (Action des Femmes pour le Développement), een organisatie die actie voert in België en in Congo en die strijdt voor de erkenning van verkrachting als oorlogswapen in Oost-Congo.
In 2004, na de verspreiding van de eerste beelden van de slachtoffers van geweld in Congo, besloten Maddy en haar medewerksters om de publieke opinie te sensibiliseren over de misbruiken. Vanaf dat moment organiseerde de militante Maddy meerdere sensibiliseringsacties om te mobiliseren tegen het leed dat vrouwen wordt aangedaan.
Op het terrein, zowel hier als in Oost-Congo, sprak ze personen en instellingen aan die de situatie van de vrouw zouden kunnen doen evolueren in de goede richting. Ze zamelde geld in voor vrouwen die onvoldoende middelen hadden om hun factuur te betalen en daardoor niet uit het ziekenhuis geraakten.
Maddy grijpt op eenvoudige, doordachte én doeltreffende wijze in waar nodig.
Dominique Tilmans
Dominique Tilmans had in haar parlementair werk als senator aandacht voor verschillende aspecten van vrouwenrechten. Zij diende meerdere wetsvoorstellen en voorstellen van resolutie in, waaronder enkele op het gebied van vrede: de vraag om 21 september in te stellen als internationale dag van de vrede, de vraag om vanuit het beleid de deelname van vrouwen aan formele onderhandelingen, conflictbemiddeling en vredesprocessen te steunen op grond van Resolutie 1325, het voorstel om de pensioenen van burgerslachtoffers en militaire slachtoffers van de oorlog te harmoniseren en voorstellen om geweld op vrouwen aan te pakken.
Sinds 2008 werkt ze, oorspronkelijk via de Interparlementaire Unie, als facilitator voor de vredesgesprekken tussen vrouwen die betrokken zijn in het conflict Armenië-Azerbeidjan, meer bepaald in Nagorno-Karabach. Ze investeert een groot deel van haar tijd en persoonlijke middelen in dit proces. Ze reist regelmatig naar het gebied, organiseert er ‘vredesdialogen’ en voert gesprekken op hoog niveau over de rol van vrouwen.
Elly Van Reusel
Elly Van Reusel is als arts verbonden aan het Medisch Centrum Geneeskunde voor het Volk in Hoboken. Ze heeft niet alleen oog voor de medische aspecten van de gezondheid van haar patiënten, maar ook voor hun sociale en maatschappelijke levensomstandigheden, thuis en op het werk. Vanuit deze totaalbenadering ijvert ze voor toegang tot gezondheidszorg voor iedereen, voor gratis geneeskunde en strijdt ze tegen het sociale onrecht, de onmenselijke werkomstandigheden en het economisch geweld.
Van 2007 tot 2009 verbleef ze met haar gezin in de Filippijnen. Ze werkte er twee jaar als vrijwilliger voor de organisatie Geneeskunde voor de Derde Wereld en verstrekte er zorg aan de vele armen in de sloppenwijken van Manilla. Als huisarts werkte ze er lange tijd samen met Gabriela, een van de grootste vrouwenorganisaties in de Filippijnen, waarvoor ze onder andere gezondheidswerkers opleidde. Haar werk werd er sterk geapprecieerd. In de Filippijnen had ze bijzondere aandacht voor de problemen van de vrouwen die het het moeilijkst hebben in de samenleving: de vrouwen uit de sloppenwijken, de landloze vrouwen die in de landbouwsector werken, de vrouwen die overleven op de vuilnisbelten, de vissersvrouwen en de verstoten vrouwen.
In België trekt ze zich in het bijzonder het lot aan van vluchtelingen en mensen zonder papieren. Via haar werk komt Elly Van Reusel op voor een betere wereld, voor vrede en rechtvaardigheid en voor waarden zoals ‘eerst de mensen en dan pas de winst’.
Céline Verbrouck
Sinds haar adolescentie zet Céline Verbrouck zich in voor de verdediging van mensenrechten en vrouwenrechten, met bijzondere aandacht voor het vreemdelingenrecht, het internationaal privaatrecht en schadelijke traditionele praktijken. Voor haar strijd tegen de vrouwelijke genitale verminking kreeg ze in 2008 de prijs van het publiek en de laureaatprijs van de ‘Internationale wedstrijd voor pleidooien voor mensenrechten’ in Caen.
In 2009 richtte de jonge advocate vzw Intact op. Deze vereniging is ondertussen uitgegroeid tot een juridisch referentiepunt voor schadelijke traditionele praktijken zoals vrouwelijke genitale verminking, gedwongen huwelijken en eergerelateerd geweld. Intact tracht vrouwen en meisjes die het slachtoffer zijn van discriminerende handelingen te helpen. Er wordt ook preventief gewerkt om de integratie van kwetsbare personen in onze samenleving te bevorderen.
Het project van Céline Verbrouck krijgt meer en meer financiële steun. Ze ontving reeds verschillende prijzen. Haar droom is een wereldwijde mobilisatie voor de stopzetting van genitale verminking.
Ze is ook actief binnen de organisatie GAMS (Groupe pour l’abolition des mutilations sexuelles) en binnen het MRAX (Mouvement contre le racisme, l’antisémitisme et la xénophobie).
Godelieve Van Haver
Godelieve Van Haver is lid van de Trias-KVLV werkgroep, die zich inzet voor vrouwen in het West-Afrikaanse Guinee. Twee jaar geleden werd onder impuls van KVLV en Trias de Guinese Vrouwenraad opgericht met de bedoeling de vrouwen in de regio Basse Guinee te ‘empoweren’. Godelieve en de KVLV-werkgroep werkten mee aan het project hygiënevoorlichting om de kindersterfte in tien dorpen op het platteland te doen afnemen.
Maar ook in Vlaanderen is de groep, en vooral Godelieve, zeer actief: ze promoten solidariteit met vrouwen in het Zuiden via een getuigenisronde in Vlaamse dorpen.
Begin 2011 ging Godelieve terug naar Guinee om er twee workshops te leiden tijdens de bijeenkomst van de plaatselijke Vrouwenraad. Samen met Marina Denies gaf ze er twee ateliers: één over bewegingsopbouw, waarin ze uitlegde hoe je informatie uitwisselt tussen de basis en het bestuur van een vereniging, welke de principes zijn van goed leiderschap en één over het belang van hygiëne waarin toegelicht werd waarom je handen met zeep wassen zo belangrijk is.
Godelieve en Marina richtten in tien dorpen plaatsen in waar eenieder zijn handen kan wassen en ze zorgden voor de aanmaak van didactisch materiaal.
Suzette Verhoeven
Suzette Verhoeven heeft haar stempel gedrukt op de vrouwenbeweging in Vlaanderen, onder meer als voorzitster van KAV (nu Femma) van 2003 tot 2007. Ze is een voorvechtster geweest van internationale samenwerking, mensenrechten, vrede en ontwapening.
Als CD&V-senator ijverde ze onder andere voor controle op de toepassing van de resoluties van de Vierde Wereldvrouwenconferentie in Peking (1995) en bond ze de strijd aan tegen schijnhuwelijken. Ze riep België op om de transparantie rond wapenleveringen te verbeteren en om binnen de EU en de Raad van Europa de invoering van een Europese gedragscode op de verkoop van wapens te verdedigen. Op het vlak van ontwikkelingssamenwerking stond ze mee aan de basis van het Belgisch Overlevingsfonds.
Suzette was voorzitster van de Commissie Rechtvaardigheid en Vrede in het bisdom Antwerpen. Ze participeerde er in overleg en acties op het vlak van vrede, armoede, asiel en migratie, en internationale dialoog.
Deze vredesvrouw overleed in de zomer van 2016.
